
NPR oznacza Naturalne Planowanie Rodziny. Rozwinięcie skrótu jest proste, ale trudniej jest określić, co się pod nim kryje. Na początek warto ustalić kilka istotnych definicji:
- Metody planowania rodziny — metody, które umożliwiają ograniczenie liczby dzieci lub ewentualnie wspomagają poczęcie.
- Antykoncepcja — w potocznym rozumieniu oznacza wszelkie metody unikania ciąży, czyli takie, które minimalizują ryzyko ciąży. W bardziej ścisłym rozumieniu (stosowanym też w Kościele katolickim) są to metody, które nie tylko minimalizują ryzyko ciąży, ale też umożliwiają swobodne współżycie — w momencie, w którym para ma na to ochotę.
- Środki antykoncepcyjne — przedmioty, substancje i zabiegi, które umożliwiają swobodne współżycie, minimalizując ryzyko ciąży. Np. prezerwatywa, pigułka antykoncepcyjna, wkładka domaciczna.
- Zachowania antykoncepcyjne — zachowania, które umożliwiają osiągnięcie przyjemności seksualnej, minimalizując ryzyko poczęcia. Np. stosunek przerywany, seks analny, oralny i inne pieszczoty.
- Metody okresowej wstrzemięźliwości — metody unikania ciąży, które polegają na wyznaczaniu dni płodnych i unikaniu współżycia w tym czasie w celu zminimalizowania ryzyka poczęcia.
- Metody kalendarzowe — metody wyznaczania dni płodnych na podstawie długości poprzednich cykli.
- Metody rozpoznawania płodności — metody wyznaczania dni płodnych na podstawie objawów płodności, np. śluzu szyjkowego lub podstawowej temperatury ciała. Mogą też uwzględniać reguły kalendarzowe.
NPR bywa różnie rozumiane, ale najczęściej oznacza:
- metodę planowania rodziny (służącą unikaniu ciąży lub staraniom o dziecko),
- bez użycia środków i zachowań antykoncepcyjnych (tzn. bez prezerwatywy, stosunku przerywanego lub innych pieszczot),
- opartą na dowolnej metodzie rozpoznawania płodności (lub rzadziej metodzie kalendarzowej),
- ściśle związaną z katolicką etyką seksualną. Oznacza to przede wszystkim, że przy unikaniu ciąży wymaga pełnej wstrzemięźliwości seksualnej podczas dni płodnych, a także rozsądnego i moralnego powodu ograniczenia współżycia.
FAM pochodzi z języka angielskiego i oznacza Fertility Awareness Method, co po polsku tłumaczy się jako Metoda Rozpoznawania Płodności. Nie wyklucza stosowania środków i zachowań antykoncepcyjnych w fazie płodności. Często poprzez ten skrót rozumie się właśnie stosowanie dowolnej metody rozpoznawania płodności i prezerwatyw w fazie płodności. Jednocześnie FAM bywa utożsamiane z metodą promowanej m. in. przez Toni Weschler w popularnej w USA książce Taking Charge Of Your Fertility.
Czasem wspomina się jeszcze o MRP — co oznacza Metody Rozpoznawania Płodności. Część osób woli ten skrót, ponieważ jest bardziej otwarty na osoby o różnym światopoglądzie i podkreśla rolę wiedzy o płodności jako takiej. Warto zwrócić uwagę, że unikanie ciąży nie jest jedynym celem osób stosujących metody rozpoznawania płodności. Obserwacja cykli może służyć staraniom o dziecko, diagnozie schorzeń hormonalnych i ginekologicznych oraz ogólnej świadomości tego, co dzieje się z ciałem kobiety.
Nie istnieje jedna metoda naturalnego planowania rodziny. Metody te dzielimy na:
wielowskaźnikowe, wśród których możemy wyróżnić:
metody objawowo-termiczne (oparte na pomiarze temperatury, obserwacji sluzu oraz ewentualnie szyjki macicy i historii poprzednich cykli):
- metoda podwójnego sprawdzenia (angielska),
- metoda Rötzera,
- metoda Ligi Małżeństwo Małżeństwu (LMM),
- zmodyfikowana metoda Kippleyów,
- metoda Kippleyów,
- metoda polska (Teresy Kramarek),
- metoda Sensiplan (niemiecka),
- Symptotermia,
- metoda SymptoPro,
- metoda Neo Fertility,
- metoda Justisse,
- metoda Fertility UK,
- The Well School of Body Literacy,
- Taking Charge Of Your Fertility (TCOYF),
- metoda izraelska,
- metoda Serena,
- metoda Cyclamen (francuska),
- metoda CAMEN,
- metoda podwójnego sprawdzenia Thymy,
metody objawowo-hormonalne (wykorzystujące obserwację objawów płodności i testy hormonalne):
jednowskaźnikowe, wśród których możemy wyróżnić:
metody śluzowe (oparte tylko na obserwacji śluzu szyjkowego):
- Metoda Owulacji Billingsa,
- Model Creighton (CrMS),
- Metoda Owulacji Family of the Americas,
- Metoda Dwóch Dni,
- Zmodyfikowana Metoda Śluzowa,
- metoda Bonomiego,
metody termiczne (oparte tylko na pomiarze podstawowej temperatury ciała) w wersji ścisłej lub poszerzonej (tzn. korzystające też z historii poprzednich cykli):
- metoda Döringa,
- metoda Marshalla,
- metoda Holta,
- algorytmy używane przez różne aplikacje (np. Natural Cycles) i komputery cyklu (np. Lady-comp).
metody oparte na niepłodności laktacyjnej po porodzie:
metody kalendarzowe (oparte na historii poprzednich cykli):
- Metoda Rytmu (tzw. „kalendarzyk”, metoda Ogino-Knausa),
- Metoda Dni Standardowych,
- inne protokoły obliczeniowe, np. DOT (ang.),
- uproszczone metody kalendarzowe używane w różnych aplikacjach.
Liczba metod może wydawać się przytłaczająca, ale większości z nich nie nauczysz się w Polsce.
Dowiedz się więcej: Jak zacząć?