Jak badać szyjkę macicy?

Jeśli nie pamiętasz budowy układu rozrodczego, hormonów płciowych i faz cyklu, przypomnij sobie: Jak działa układ rozrodczy?

Szyjka macicy to organ łączący pochwę z macicą. Zawiera krypty, które pod wpływem estrogenów produkują śluz. Jednocześnie w tym czasie sama szyjka podlega zmianom (skraca się, otwiera i mięknie), aby ułatwić plemnikom drogę do komórki jajowej.

W typowych cyklach nie ma potrzeby obserwacji szyjki macicy. Jest to objaw pomocniczy, który przydaje się po porodzie, przed menopauzą lub w sytuacji nieczytelnego objawu śluzu (np. podczas infekcji intymnej lub stosowania środków dopochwowych).

Szyjkę macicy badaj raz dziennie po południu lub wieczorem (najwygodniej przed wieczorną kąpielą, co pozwala również na zachowanie odpowiedniej higieny) jednym lub dwoma palcami z obciętymi paznokciami, najlepiej kucając lub z jedną nogą opartą wyżej, np. na sedesie. W głębi pochwy możesz wyczuć zwarty obiekt z wgłębieniem pośrodku — szyjkę macicy. Przy badaniu zwróć uwagę na jej wysokość, otwarcie i twardość.

Co może zaburzyć obraz szyjki?

• Badanie szyjki podczas miesiączki. W tych dniach szyjka otwiera się dla swobodnego wypływu krwi menstruacyjnej i może sprawiać wrażenie płodnej. Dodatkowo jest bardziej narażona na infekcje.
• Badanie szyjki rano. Może wtedy wydawać się krótsza pod wpływem skurczonych podczas snu mięśni podtrzymujących macicę.
• Badanie szyjki po wypróżnieniu. Może wtedy się trochę otworzyć lub zmienić pozycję.
• Ciepła kąpiel.

Standardowo szyjka znajduje się nisko (jest długa), a w okresie płodności się unosi (skraca). W przypadku tyłozgięcia macicy może być odwrotnie. Obserwacje możesz zacząć od próby określenia, czy szyjka jest nisko czy wysoko, a później starać się określić jej położenie bardziej dokładnie (bardzo nisko, nisko, średnio, wysoko, bardzo wysoko, nieosiągalna). Niektórym kobietom — zwłaszcza z tyłozgięciem — łatwiej jest określić długość szyjki (od podstawy do ujścia) zamiast wysokości w pochwie. Dodatkowo możesz zwrócić uwagę na nachylenie szyjki, ponieważ w okresie płodności jest skierowana do ujścia pochwy, a w okresie niepłodności — w stronę odbytu.

Normalnie szyjka jest zamknięta, ale przed owulacją się otwiera (u kobiet po porodzie szyjka może być stale nieco otwarta lub przypominać bardziej kreskę niż kropkę). Obserwacje możesz zacząć od próby określenia, czy szyjka jest zamknięta czy otwarta, a później starać się określić jej otwarcie bardziej precyzyjnie (zamknięta, trochę otwarta, średnio otwarta, bardzo otwarta).

Szyjka przed i po porodzie siłami natury. (Źródło: Wikimedia Commons.)

W okresie niepłodności szyjka jest twarda (jak czubek nosa), a w okresie płodności — miękka (jak wargi). Po owulacji możesz zauważyć wyjątkową twardość. Z biegiem czasu możesz starać się bardziej dokładnie określić twardość szyjki (bardzo twarda, twarda, trochę miękka, miękka, bardzo miękka).

Źródło: Wikimedia Commons.

Badając szyjkę pamiętaj, że to ważny i delikatny organ. Badanie powinno być możliwie krótkie, najlepiej unikaj ściskania szyjki. Wcześniej dobrze umyj dłonie, aby uniknąć infekcji.

Uwaga! Obserwacje szyjki mogą wpłynąć na obraz śluzu na sromie. Możesz nie zauważać na zewnątrz śluzu lepszej jakości, a jednocześnie zacząć obserwować stałą wydzielinę.

Dowiedz się więcej: Czy wewnętrzna obserwacja śluzu jest lepsza?

Na stronie „The Beautiful Cervix Project” (ang.) możesz obejrzeć wiele zdjęć szyjki macicy w różnych sytuacjach.

Źródła

1. Sztuka Naturalnego Planowania Rodziny. Kurs podstawowy, LMM, Zalesie Górne 2011, s. 35–37, 248–249.
2. John i Sheila Kippley, Sztuka Naturalnego Planowania Rodziny, tłum. Halina i Robert Toporkiewiczowie, Maria Smereczyńska, Agata Jankowiak, wyd. 3, LMM, Kraków 2002, s. 84–88.
3. Geraldine Matus, Justisse Method: Fertility Awareness and Body Literacy: A User’s Guide, wyd. poprawione, Justisse-Healthworks for Women, Edmonton 2009, s.22–23.
4. Elizabeth Raith, Petra Frank, Günter Freundl, Naturalne metody planowania rodziny. Poradnik medyczny, tłum. Piotr Bruszewski, Andrzej Klejewski, wyd. 1, Springer PWN, Warszawa 1997, s. 73–78.
5. Josef Rötzer, Sztuka planowania rodziny, tłum. Klaudia Kosmala, Elżbieta Wójcik, wyd. 4, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2005, s. 82–96.
6. Maria Kinle, Mirosława Szymaniak, Fazy cyklu miesiączkowego i objawy płodności w cyklu miesiączkowym, [w:] Rozpoznawanie płodności, red. Michał Troszyński, wyd. 3 poprawione i uzupełnione, PSNNPR, Warszawa 2009, s. 67–68.
7. Szyjka macicy, strona projektu „CyklOVO” cyklovo.pl, dostęp 28.09.2016.

Zdjęcie w nagłówku: Wikimedia Commons.