Jak mierzyć podstawową temperaturę ciała?

Jeśli nie pamiętasz budowy układu rozrodczego, hormonów płciowych i faz cyklu, przypomnij sobie: Jak działa układ rozrodczy?

Podstawowa temperatura ciała (zwana też poprzebudzeniową) to temperatura ciała w stanie spoczynku, niezakłócona żadną aktywnością. Jest ważnym wskaźnikiem w obserwacji cyklu, ponieważ świadczy o wzroście progesteronu w fazie lutealnej.

Ze wszystkich objawów płodności temperatura jest najłatwiejsza do opanowania, ponieważ jest praktycznie pozbawiona subiektywnej oceny. W celu uzyskania wiarygodnego wskazania, temperaturę powinnaś mierzyć:

  • Po przebudzeniu, przed wykonaniem jakiejkolwiek czynności (np. piciem, rozmową, sprawdzeniem wiadomości w telefonie komórkowym).
  • O ustalonej porze z odchyleniem do pół godziny w obie strony. Zalecenia mogą się trochę różnić w przypadku różnych metod, a przede wszystkim każda kobieta reaguje trochę inaczej na późniejszy lub wcześniejszy pomiar.

  • W jamie ciała, w jednym miejscu przez cały cykl (ponieważ temperatura w poszczególnych miejscach różni się od siebie):

    • W ustach (oralnie). Termometr powinien być wkładany zawsze w to samo miejsce pod językiem — z tyłu, obok zębów trzonowych, w kieszonce cieplnej — i z tej samej strony. W trakcie pomiaru powinnaś oddychać przez nos. Pomiar oralny jest najbardziej narażony na zakłócenia, ponieważ może go zaburzyć spanie z otwartymi ustami, picie w nocy oraz niewłaściwa technika pomiaru. Po pomiarze wystarczy umyć termometr wodą.
    • W pochwie (waginalnie). Termometr powinien być wsunięty co najmniej 4 cm w głąb pochwy. Po pomiarze wystarczy umyć termometr wodą.
    • W odbycie (rektalnie). Termometr powinien być wsunięty ok. 2 cm w głąb odbytu. Przed pomiarem najlepiej posmaruj termometr np. wazeliną. Po pomiarze powinnaś umyć termometr wodą z mydłem.

    Niezależnie od miejsca przytrzymaj termometr ręką, aby się nie wysuwał. Producenci radzą też, by czyścić termometr spirytusem.

    Uwaga! Pomiar pod pachą jest niemiarodajny, gdyż istotna jest temperatura śluzówki, a nie skóry.

  • Jednym, tym samym termometrem:

    • Szklanym — rtęciowym lub galinstanowym. Termometry rtęciowe zostały wycofane z produkcji, a rtęć zastąpiono bezpieczniejszym galinstanem — stopem głównie z galu i indu. Dostępne modele to m.in. AS Polonia i Geratherm Basal. Nie musisz koniecznie kupować termometru „owulacyjnego” (chociaż może być wygodniejszy w obsłudze), wystarczy zwykły termometr lekarski. W zależności od rodzaju termometru i miejsca długość pomiaru może się różnić:

      • termometrem z galinstanem mierzy się przez 5 minut zarówno w ustach, jak i w pochwie lub odbycie,
      • termometrem rtęciowym owulacyjnym mierzy się przez 4 minuty w ustach i przez 2 minuty w pochwie lub odbycie,
      • termometrem rtęciowym lekarskim mierzy się przez 8 minut w ustach i przez 5 minut w pochwie lub odbycie.

      Termometr powinien być strząśnięty przed snem. Strząsanie go tuż przed mierzeniem może zaburzyć pomiar.

    • Elektronicznym z dwoma miejscami po przecinku i dużą precyzją (zwykle opisywanym jako „owulacyjny”). Twórcy metody Sensiplan twierdzą, że w przypadku używania termometru elektronicznego należy mierzyć nie do sygnału dźwiękowego (ponieważ wtedy wskazanie temperatury jest tylko orientacyjne), ale przez 3 minuty (niezależnie od miejsca pomiaru). Niektórzy radzą też, by przed rozpoczęciem mierzenia ogrzać termometr, trzymając go przez kilka minut w miejscu pomiaru.

      Dowiedz się więcej: Jak zaokrąglać temperaturę?

      Termometry elektroniczne, których możesz używać, to m.in.:

      Możesz też wykorzystać komputer cyklu.

    • Możesz ewentualnie wykorzystać jeden z termometrów zakładanych na całą noc, np. Tempdrop. Mierzą temperaturę wielokrotnie podczas snu, a następnie na podstawie wbudowanych algorytmów wybierają jedną ostateczną, optymalną wartość. Tego typu urządzenia doceniają zwłaszcza kobiety z nieregularnym snem, np. po porodzie.

      Uwaga! Wykorzystanie tego typu termometrów w metodach rozpoznawania płodności jest gorzej przebadane od zwykłych sposobów pomiaru temperatury. Główne zastrzeżenia to dyskusyjne miejsce pomiaru (np. skóra zamiast śluzówki) oraz algorytmy, które wskazują ostateczną wartość. Dodatkowo aplikacje powiązane z urządzeniami mogą przeprowadzać automatyczną interpretację cyklu - odbiegającą od reguł sprawdzonych metod rozpoznawania płodności. Skuteczność podawana przez producenta może dotyczyć wykrywania owulacji w przypadku starań o dziecko, a nie niezawodności urządzenia jako metody unikania ciąży.

    Temperaturę w oczywisty sposób zaburza gorączka i nieprzespana noc, może ją również zaburzyć niedobór snu, zmęczenie, stres czy alkohol. Nie zawsze jednak takie wydarzenia powodują zakłócenia, ponieważ organizm każdej kobiety reaguje w takich sytuacjach indywidualnie. Notuj takie sytuacje na karcie obserwacji. Jeśli temperatura jest podejrzanie wyższa, powinnaś uznać ją za zakłóconą i nie brać jej pod uwagę przy interpretacji. Po kilku miesiącach zwykle będziesz wiedziała z doświadczenia, co zaburza Twoją temperaturę.

    Dowiedz się więcej: Co zrobić, gdy mam problem z mierzeniem temperatury?

    Źródła

    1. Naturalne planowanie rodziny, tłum. Maria Kaczorowska, Diogenes, Warszawa 2001, s. 49.
    2. Sztuka Naturalnego Planowania Rodziny. Kurs podstawowy, LMM, Zalesie Górne 2011, s. 33–34, 248, 256.
    3. Elizabeth Raith, Petra Frank, Günter Freundl, Naturalne metody planowania rodziny. Poradnik medyczny, tłum. Piotr Bruszewski, Andrzej Klejewski, wyd. 1, Springer PWN, Warszawa 1997, s. 56–62.
    4. Josef Rötzer, Sztuka planowania rodziny, tłum. Klaudia Kosmala, Elżbieta Wójcik, wyd. 4, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2005, s. 18–20.
    5. Instrukcja obsługi termometru Geratherm Basal (PDF, 304 KB), 15.0.2009, dostęp 27.04.2020.
    6. Instrukcja obsługi termometru Microlife MT 16C2 (PDF, 130 KB), IB MT 16C2 EN-PL 3410, dostęp 27.04.2020.
    7. Jerzy Górecki, Technika w Naturalnym Planowaniu Rodziny, strona projektu „Sen o poranku” nprtech.ehost.pl, dostęp 27.04.2020.
    8. Lisa Hendrickson-Jack, How To Check Your Basal Body Temperature in 3 Simple Steps, 14.0.2016, fertilityfriday.com, dostęp 05.03.2020.
    9. Renata i Piotr Zdulscy, Metoda Rötzera. Prowadzenie obserwacji, oficjalna strona Instytutu Naturalnego Planowania Rodziny wg metody Prof. Josefa Rötzera iner.pl, dostęp 12.06.2020.
Zagadnienia: