Co zrobić, gdy mam problem z mierzeniem temperatury?

Jeśli nie pamiętasz budowy układu rozrodczego, hormonów płciowych i faz cyklu, przypomnij sobie: Jak działa układ rozrodczy?

Standardowe zalecenia odnośnie do pomiaru temperatury dotyczą zdrowej kobiety prowadzącej stabilny tryb życia. Jeśli jednak Twoja sytuacja odbiega od książkowej, nie oznacza to, że skuteczne rozpoznawanie płodności jest niemożliwe.

Okazjonalne wydarzenia — takie jak późne pójście spać lub wstawanie w nocy — często zaburzają temperaturę. Gdy jednak mają miejsce praktycznie każdego dnia (np. gdy po porodzie każdej nocy zajmujesz się dzieckiem), stają się Twoją nową normą. Twoje ciało przestawia się na inny sposób działania. Co więcej, w takiej sytuacji mierzysz temperaturę codziennie w podobnych warunkach, co ma największe znaczenie dla czytelnego wykresu.

Nocna opieka nad dzieckiem

• U wielu dzieci dość szybko po wyjściu z okresu noworodkowego można dostrzec pewien określony rytm nocnych pobudek. Możesz się zastanowić, kiedy nad ranem Twoje dziecko z dużym prawdopodobieństwem będzie spało i wtedy ustalić godzinę pomiaru. To, że wcześniej wstawałaś parę razy, nie ma znaczenia, bo robisz to codziennie. Problem pojawia się, gdy pobudki dziecka są nieprzewidywalne lub gdy często potrzebuje noszenia. Jeśi jednego dnia śpisz przed pomiarem kilka godzin, a następnego — kwadrans wcześniej karmisz i uspokajasz dziecko, wykres może być nieczytelny.

• Jeśli Twoja sytuacja na to pozwala, możesz zdecydować się na wspólne spanie („co-sleeping”). Wiele osób wierzy, że jest ono śmiertelnie niebezpieczne dla dziecka. Tymczasem układanie dziecka do snu w osobnym łóżeczku funkcjonuje tylko w kulturze zachodniej. W innych kulturach od zarania dziejów dzieci śpią z rodzicami. Kluczowe jest prawidłowe przygotowanie łóżka — usunięcie miękkich poduszek, kołder i maskotek (dziecko powinno spać na twardym materacu na plecach) i zabezpieczenie boku łóżka poprzez np. dosunięcie do ściany lub przystawienie i przywiązanie łóżeczka dziecięcego z wyjętym bokiem (trzeba uważać, aby nie zostały żadne szczeliny, w które dziecko może wpaść). Z dzieckiem nie powinny spać obce osoby lub zwierzęta, a rodzice nie mogą być pod wpływem żadnych środków odurzających. Szczególnie niebezpieczne dla dziecka jest spanie z palaczem, ponieważ palenie papierosów znacznie zwiększa ryzyko śmierci łóżeczkowej.

  Dzięki wspólnemu spaniu nie musisz wstawać do dziecka, więc dużo łatwiej będzie Ci mierzyć temperaturę w standardowy sposób. Możesz ustawić budzik na wybraną godzinę i spokojnie dokonać pomiaru, nawet jeśli w tym czasie będziesz karmić dziecko. Jeśli obawiasz się, że głośny dźwięk przestraszy dziecko, możesz ustawić budzik z samą wibracją.

• Jeśli wspólne spanie Ci nie odpowiada, możesz rozważyć zabranie dziecka do swojego łóżka na drugą połowę nocy. W ten sposób przez parę godzin przed pomiarem nie będziesz musiała wstawać, a jednocześnie wcześniej będziesz spała sama.
• Jeśli Twoje dziecko wymaga nad ranem sporo uwagi, ale pierwszą połowę nocy przesypia spokojnie, możesz spróbować mierzyć temperaturę w środku nocy, pod koniec najdłuższego snu Twojego dziecka. W takiej sytuacji najlepiej połóż się spać razem z dzieckiem, aby przed pomiarem mieć za sobą kilka godzin snu. Jeśli najpierw położysz dziecko, a potem jeszcze obejrzysz film lub będziesz sprzątać, Twoje ciało może nie zdążyć się „zresetować” do czasu pomiaru. Co więcej, to prosta droga do niedoborów snu.
• Jeśli pomiar po nocnym spoczynku z jakichś względów zupełnie Ci nie wychodzi, ale Twoje dziecko śpi też w ciągu dnia, możesz spróbować mierzyć temperaturę pod koniec dziennej drzemki. Zgodnie z obserwacją prof. Josefa Rötzera, pomiar po godzinnym odpoczynku w wielu przypadkach daje wiarygodne rezultaty. W takiej sytuacji drzemka powinna mieć miejsce o stałej porze. Jeśli w tym czasie będziesz planować listę zakupów czy stresować się problemami finsansowymi, Twoje ciało będzie pozostawać w stanie czujności lub zagrożenia, co może zaburzyć pomiar. Spróbuj w tym czasie zrelaksować się lub drzemać. Jeśli nie jesteś pewna, jak to zrobić, możesz poszukać informacji o różnych technikach relaksacyjnych.

Może Cię kusić rezygnacja z nocnych karmień lub podawanie dziecku wieczorem mleka modyfikowanego bądź kaszki. Nie ma jednak dowodów na to, że pomaga to dziecku przesypiać noce. Badania naukowe wykazały, że kobiety karmiące piersią wcale nie śpią krócej od matek podających mleko modyfikowane. Co więcej, kaszki i mleko modyfikowane mogą przyczyniać się do próchnicy u dziecka, podczas gdy skład mleka kobiecego i sposób ssania piersi prawdopodobnie chroni zęby dziecka przed próchnicą.

Praca na zmiany

• Możesz mierzyć temperaturę po najdłuższym śnie. Pamiętaj, by zapisać dokładnie godzinę każdego pomiaru. Korzystaj z kolorów — na papierowej karcie obserwacji zaznaczaj różnymi kolorami pomiary dokonane o różnych porach. Dzięki temu łatwiej będzie Ci dostrzec trendy, np. ewentualną różnicę poziomów temperatur. Aplikacje raczej nie umożliwiają zapisu kolejnych punktów temperatury różnymi kolorami. Read Your Body pozwala na zapis dwóch wykresów temperatury — np. drugi wykres możesz wykorzystać do pomiarów dokonanych po nocnej zmianie.
• Podobnie jak w przypadku opieki nad dzieckiem, możesz spróbować mierzyć temperaturę po godzinnym odpoczynku — w ciągu dnia lub wieczorem. Zwróć uwagę, by faktycznie był to czas relaksu lub nawet drzemki.

Zaawansowane termometry

Inną opcją są zaawansowane termometry, które mierzą temperaturę automatycznie o ustalonej porze lub przez całą noc — bez konieczności nastawiania budzika. Najpopularniejszy z nich to Tempdrop. Wizja braku pobudek brzmi kusząco, ale pociąga za sobą liczne kontrowersje. Dlatego warto rozważyć argumenty „za” i „przeciw”, aby decyzja o ewentualnym zakupie była jak najbardziej świadoma.

• Tego typu termometry są słabo przebadane pod kątem zawodności. Co więcej, skuteczność podawana przez producenta może dotyczyć wykrywania owulacji w przypadku starań o dziecko, a nie niezawodności urządzenia jako metody unikania ciąży.
• Część z nich — m.in. Tempdrop — mierzy temperaturę na skórze, a nie przy śluzówce (w ustach, pochwie lub odbycie).
• Większość tego typu termometrów mierzy temperaturę wielokrotnie w ciągu nocy. Następnie specjalny algorytm wskazuje optymalny pomiar. Nie wiadomo, na jakiej zasadzie, bo algorytm pozostaje tajemnicą producenta.
• Większość aplikacji, w których odczytuje się pomiar, przeprowadza automatyczną interpretację, która może wprowadzać w błąd.

Szyjka macicy

Jeśli masz problem z pomiarem temperatury, w niektórych metodach możesz wykorzystać obserwacje szyjki macicy, by ustalić niepłodność. W metodzie angielskiej wyznacza się szczyt szyjki, natomiast w metodzie Rötzera czeka się na trzy dni niepłodnej szyjki. Niektóre kobiety są w stanie wyczuć, że w fazie lutealnej szyjka jest wyjątkowo twarda.

Badanie progesteronu

Aby potwierdzić początek fazy lutealnej, możesz wykonać badanie progesteronu z krwi (w punkcie pobrań laboratorium diagnostycznego) trzeciego lub czwartego dnia po szczycie śluzu. Wynik o wartości co najmniej 3,1 ng/ml świadczy o tym, że jest już po owulacji. Poczekaj ze współżyciem do wieczora czwartego dnia po szczycie.

Model Marquette

Model Marquette to metoda objawowo-hormonalna. Opiera się m.in. na wskazaniach ClearBlue Fertility Monitor — monitora płodności, który mierzy poziom estrogenów i LH w moczu. Reguły metody odbiegają nieco od standardowej instrukcji dołączonej do urządzenia. Metoda jest dobrze przebadana pod kątem skuteczności, ale istnieje możliwość wystąpienia podwójnego szczytu, jeśli nie potwierdzi się go wzrostem temperatury lub badaniem progesteronu. W Polsce nie ma nauczycieli Modelu Marquette.

Dowiedz się więcej: Czy istnieją inne objawy płodności?

Metody śluzowe

Jeśli trudności z pomiarem temperatury są długotrwałe, możesz nauczyć się metody Billingsa lub Modelu Creighton. To metody oparte wyłącznie na obserwacji śluzu i nie wymagają temperatury, by potwierdzić niepłodność. Metoda dopasowana do Twojej sytuacji może okazać się lepszym wyborem niż opieranie się na niepewnych pomiarach temperatury.

Dowiedz się więcej: Czy Model Creighton jest lepszy od metody Billingsa?

Źródła

1. Rozpoznawanie płodności. Metoda objawowo-termiczna podwójnego sprawdzenia. Praktyczny kurs dla użytkownika metody. Podręcznik, red. Maria Kuźmiak, Mirosława Szymaniak, PSNNPR, Warszawa 2014, s. 32.
2. Elizabeth Raith, Petra Frank, Günter Freundl, Naturalne metody planowania rodziny. Poradnik medyczny, tłum. Piotr Bruszewski, Andrzej Klejewski, wyd. 1, Springer PWN, Warszawa 1997, s. 61.
3. Josef Rötzer, Sztuka planowania rodziny, tłum. Klaudia Kosmala, Elżbieta Wójcik, wyd. 4, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2005, s. 18, 21.
4. Thomas W. Hilgers, The Identification of Postovulation Infertility with the Measurement of Early Luteal Phase (Peak Day +3) Progesterone Production, „The Linacre Quarterly”, 87, 2020, 1, s. 78–84.
5. Tempdrop Algorithm, help.tempdrop.com, dostęp 13.04.2021.
6. Agata Aleksandrowicz, Spanie z dzieckiem i SIDS – najnowsze badania i analizy, 06.12.2014, hafija.pl, dostęp 02.07.2018.
7. Nina Błaszczyk-Nowik, Nocne karmienia a próchnica, 02.05.2019, babkizpiersiami.pl, dostęp 15.04.2021.
8. Joseph Hasson, Basal Body Temperature, tempdrop.com, dostęp 13.04.2021.
9. Magdalena Komsta, Bezpieczne współspanie, 22.06.2016, wymagajace.pl, dostęp 02.07.2018.
10. Danuta Kozłowska-Rup, Flaszka vs cycuś….Która mama pośpi dłużej?, 15.02.2015, mataja.pl, dostęp 15.04.2021.