Czy każde krwawienie to miesiączka?

Jeśli nie pamiętasz budowy układu rozrodczego, hormonów płciowych i faz cyklu, przypomnij sobie: Jak działa układ rozrodczy?

Odpowiedź na to pytanie jest prosta — nie, nie każde krwawienie to prawdziwa miesiączka. Wyjaśnienie przyczyn różnych rodzajów krwawienia jest trochę trudniejsze. Warto jednak je poznać, nie tylko po to, by skutecznie stosować metody rozpoznawania płodności, ale też by rozróżnić normalne krwawienie od niepokojących objawow.

Jakie rodzaje krwawienia możesz zauważyć?

• W fazie płodności estrogeny powodują rozrost endometrium, czyli tkanki wyściełającej wnętrze macicy. Po owulacji progesteron i estrogeny utrzymują się na wysokim poziomie, podtrzymując endometrium. Gdy opadają pod koniec cyklu, pojawia się miesiączka. W praktyce wiemy, że mamy do czynienia z prawdzwią miesiączką, a nie z krwawieniem śródcyklicznym, jeśli krwawienie zostało poprzedzone szczytem śluzu i wzrostem temperatury.
• Gdy w fazie płodności estrogeny osiągają wysoki poziom, może pojawić się krwawienie przełamujące. Może mieć formę delikatnego plamienia lub być równie obfite co miesiączka. W tym przypadku, mimo że nie różni się natężeniem od zwykłego okresu, nie rozpoczyna nowego cyklu. Wręcz przeciwnie, jest to czas wysokiej płodności, mimo że obserwacja śluzu może być utrudniona. Klasycznym przykładem tego rodzaju krwawienia jest krwawienie owulacyjne występujące tuż przed jajeczkowaniem. Ze względu na to, że nie każdy wzrost estrogenów prowadzi do owulacji, krwawienie przełamujące nie zawsze musi być z nią powiązane. Gdy poziom estrogenów opadnie lub w fazie lutealnej wzrośnie poziom progesteronu, krwawienie powinno zaniknąć.
• Gdy estrogeny są na wyższym poziomie, powodują rozrost endometrium. W typowym cyklu wysoki poziom estrogenów prowadzi do owulacji, po której rośnie poziom progesteronu. Dzięki temu rozrośnięte endometrium jest podtrzymane w fazie lutealnej. Jeśli jednak z jakichś względów próba jajeczkowania się nie powiedzie, poziom estrogenów opada. W tym przypadku progesteron nie wzrasta, bo nie było owulacji i nie wytworzyło się ciałko żółte. Może wystąpić krwawienie wycofujące (zwane też „krwawieniem z odstawienia”), jeśli poziom hormonów jest zbyt niski, by utrzymać rozrośnięte endometrium. Z uwagi na sytuację hormonalną, ten rodzaj krwawienia występuje w długich cyklach, np. po porodzie, przed menopauzą, po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej, w przypadku zaburzeń hormonalnych, stresu lub choroby. Podobnie jak w przypadku krwawienia owulacyjnego, krwawienie wycofujące może mieć formę delikatnego plamienia lub być równie obfite co miesiączka. Chociaż w przypadku krwawienia wycofującego poziom estrogenów jest zbyt niski, by w krótkim czasie doprowadzić do owulacji, to obecność krwi może utrudniać obserwacje śluzu. Nie można więc z pewnością stwierdzić, że jest to czas niepłodności. Dni z krwawieniem śródcyklicznym, czyli takim, które nie jest prawdziwą miesiączką, traktuje się jako potencjalnie płodne.
• Jeśli zajdziesz w ciążę, około tydzień lub dwa po owulacji może wystąpić krwawienie implantacyjne, gdy zarodek będzie zagnieżdżał się w ścianie macicy. Tak jak dwa wcześniej wymienione rodzaje krwawień, może mieć formę delikatnego plamienia lub być równie obfite co miesiączka. W rzadkich przypadkach może się wydawać, że rozpoczął się nowy cykl, ale temperatura będzie się utrzymywać na wyższym poziomie i test ciążowy wyjdzie pozytywny.
• Plamienie przedmiesiączkowe to, jak sama nazwa wskazuje, plamienie występujące przed miesiączką. Miesiączka — a wraz z nią nowy cykl — zaczyna się w pierwszym dniu krwawienia. Jeśli przed właściwym krwawieniem pojawia się plamienie, należy ono jeszcze do poprzedniego cyklu. Plamienie dzień przed miesiączką nie musi oznaczać nic niepokojącego, ale jeśli utrzymuje się kilka dni, może świadczyć o niewydolności ciałka żółtego (w skrócie zbyt małej ilości progesteronu w fazie lutealnej), endometriozie lub polipach. Jeżeli doświadczasz plamienia przedmiesiączkowego, skonsultuj się z ginekologiem.
• Czasem możesz zauważyć krótkie plamienie po współżyciu lub badaniu ginekologicznym — zwykle w wyniku drobnych urazów pochwy lub szyjki macicy.
• Każde inne nietypowe krwawienie, którego nie da się fizjologicznie wyjaśnić, trzeba skonsultować z ginekologiem. Może być oznaką poważnego schorzenia, np. torbieli lub nowotworu.

Źródła

1. Evelyn L. Billings, John J. Billings, Teaching of the Billings Ovulation Method: Part 2: Variations of the Cycle and Reproductive Health, The Ovulation Method Research and Reference Centre of Australia, Melbourne 1997, s. 10–15, 37.
2. Evelyn L. Billings, John J. Billings, Maurice Catarnich, Atlas Metody Owulacji Billingsa. Obraz śluzu w czasie płodności i niepłodności, tłum. Ewa Małolepsza, wyd. 5 uzup., Pallottinum, Poznań 1998, s. 30–31 57–58, 87.
3. Jane Knight, The Complete Guide to Fertility Awareness, wyd. 1, Routledge, Londyn 2017, s. 207.
4. Josef Rötzer, Ja i mój cykl, tłum. Klaudia Kosmala, Elżbieta Wójcik, INER, Warszawa 2007, s. 60–64.
5. Josef Rötzer, Sztuka planowania rodziny, tłum. Klaudia Kosmala, Elżbieta Wójcik, wyd. 4, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2005, s. 44.