Czym jest NPR?

Nie pamiętasz, o co chodzi w cyklu miesiączkowym i metodach rozpoznawania płodności? Zajrzyj najpierw do tych artykułów:

NPR oznacza naturalne planowanie rodziny. Rozwinięcie skrótu jest proste, ale trudniej jest określić, co się pod nim kryje. Bywa różnie rozumiane, ale najczęściej oznacza metodę planowania rodziny (służącą unikaniu ciąży lub staraniom o dziecko) opartą na okresowej wstrzemięźliwości, czyli na unikaniu współżycia w dniach potencjalnie płodnych w celu zminimalizowania ryzyka poczęcia. W celu ustalenia dni płodnych stosuje się metody rozpoznawania płodności, które bywają utożsamiane z NPR, choć nie są to pojęcia tożsame. Metody rozpoznawania płodności mogą być stosowane przez kobiety, które nie są aktywne seksualnie, lub łączone z niektórymi metodami antykoncepcji (np. prezerwatywą), natomiast NPR opisuje sytuację, w której para stara się o dziecko lub unika ciąży, nie stosując przy tym żadnych środków antykoncepcyjnych (przedmiotów, substancji i zabiegów, które umożliwiają swobodne współżycie, minimalizując ryzyko ciąży, np. prezerwatywy, pigułki antykoncepcyjnej lub wkładki domacicznej) ani zachowań antykoncepcyjnych (zachowań, które umożliwiają osiągnięcie przyjemności seksualnej, minimalizując ryzyko poczęcia, np. stosunku przerywanego, seksu analnego, oralnego i innych pieszczot). Jeśli para stosuje środki lub zachowania antykoncepcyjne, to nie stosuje już wyłącznie metod rozpoznawania płodności. W związku z tym NPR jest zwykle ściśle powiązane z nauczaniem Kościoła katolickiego, które od osób unikających ciąży wymaga pełnej wstrzemięźliwości seksualnej podczas dni płodnych, a także dobrze uzasadnionego powodu ograniczenia współżycia.

NPR bywa nazywane „naturalną antykoncepcją”, czemu wiele osób się sprzeciwia. To określenie ma sens w przypadku, gdy przez antykoncepcję rozumie się jakąkolwiek metodę unikania ciąży. Antykoncepcja bywa jednak definiowana inaczej — jako metoda, która nie tylko minimalizuje ryzyko ciąży, ale też umożliwia swobodne współżycie — w momencie, w którym para ma na to ochotę. Tak antykoncepcję rozumie się w Kościele katolickim; dlatego zakaz antykoncepcji nie oznacza całkowitego zakazu unikania ciąży.

Mogłaś jeszcze spotkać się ze skrótem FAM. Pochodzi on z języka angielskiego i oznacza Fertility Awareness Method, co po polsku tłumaczy się jako metoda rozpoznawania płodności. W przeciwieństwie do NFP (ang. „natural family planning”, czyli naturalne planowanie rodziny) jest używany przez osoby i organizacje, które nie uznają wartości Kościoła katolickiego i nie wykluczają stosowania środków i zachowań antykoncepcyjnych w okresie płodności. Często poprzez ten skrót rozumie się właśnie stosowanie dowolnej metody rozpoznawania płodności i prezerwatyw w okresie płodności. Jednocześnie FAM bywa utożsamiane z metodą promowanej przez Toni Weschler w popularnej w USA książce Taking Charge Of Your Fertility.

Czasem w polskim kontekście wspomina się o MRP — co oznacza metody rozpoznawania płodności. Część osób woli ten skrót od NPR, ponieważ jest bardziej otwarty na osoby o różnym światopoglądzie i podkreśla rolę wiedzy o płodności jako takiej. (Czasem mówi się o „naturalnych metodach rozpoznawania płodności”, co dla mnie osobiście jest pleonazmem [tzw. masłem maślanym], bo czym niby są „sztuczne” metody rozpoznawania płodności? Słyszałam uzasadnienie, że chodzi o korzystanie z urządzeń takich jak monitory płodności, ale po pierwsze, termometr to też urządzenie; ba, nawet papier toaletowy to wytwór fabryki i w takim razie tylko metoda Billingsa może być uznana za naturalną; a po drugie w określeniu „naturalne planowanie rodziny”, skąd zapewne pochodzi określenie „naturalne metody rozpoznawania płodności”, chodzi o prawo naturalne, a nie o brak sztuczności.)

Nowoczesne metody rozpoznawania płodności wyznaczają dni płodne na podstawie objawów płodności, takich jak śluz szyjkowy lub podstawowa temperatura ciała. Mogą też uwzględniać reguły kalendarzowe. Istnieją jeszcze metody kalendarzowe, które wskazują dni płodne wyłącznie na podstawie długości poprzednich cykli i choć można je stosować w ramach NPR, to są na tyle zawodne, że lepiej nauczyć się jednej z metod opartej na obserwacji objawów płodności. Innym rodzajem metod rozpoznawania płodności są metody oparte na niepłodności laktacyjnej — czyli niepłodności wywołanej karmieniem piersią. Metody oparte na obserwacji objawów płodności są najbardziej wszechstronne, ponieważ można je stosować w każdej sytuacji życiowej (w tym po porodzie i przed menopauzą) ze względu na to, że bazują na objawach, które można obserwować „tu i teraz”, a nie na tym, co było kiedyś.

Sama obserwacja cyklu (obserwacja objawów płodności) może wystarczyć kobietom lub dziewczętom, które chcą tylko względnie orientować się we własnym cyklu, ale nie potrzebują wiedzieć dokładnie, czy dany dzień jest płodny, czy nie; np. wystarcza im wiedza, kiedy był dzień szczytu, ale nie muszą koniecznie wiedzieć, ile dni muszą odczekać ze współżyciem, jeśli chcą uniknąć ciąży. Osoby unikające ciąży muszą jednak wiedzieć dokładnie, kiedy zaczyna się i kończy okres płodności (np. ile odliczyć dni po dniu szczytu lub wzroście temperatury). Sama obserwacja objawów płodności bez dodatkowej interpretacji to za mało.

Nie istnieje jedna metoda rozpoznawania płodności. Metody te możemy podzielić ze względu na wykorzystywane w nich wskaźniki płodności.

Poniższe odnośniki z nazwami poszczególnych metod prowadzą do podstron, na których możesz znaleźć informacje o organizacjach, publikacjach, kartach obserwacji i aplikacjach.

Metody wielowskaźnikowe

Wykorzystują kilka wskaźników płodności.

Metody objawowo-termiczne

Metody oparte na pomiarze temperatury, obserwacji sluzu oraz ewentualnie szyjki macicy i historii poprzednich cykli:

Metody objawowo-hormonalne

Metody wykorzystujące obserwację objawów płodności i testy hormonalne:

Metody jednowskaźnikowe

Wykorzystują tylko jeden wskaźnik płodności.

Metody śluzowe

Metody oparte tylko na obserwacji śluzu szyjkowego:

Metody termiczne

Metody oparte tylko na pomiarze podstawowej temperatury ciała — w wersji ścisłej lub poszerzonej (tzn. korzystające też z historii poprzednich cykli):

  • metoda Döringa,
  • metoda Marshalla,
  • metoda Holta,
  • algorytmy używane przez różne aplikacje (np. Natural Cycles) i komputery cyklu (np. Lady-comp).

Metody kalendarzowe

Metody oparte na historii poprzednich cykli:

Niepłodność laktacyjna

Metody oparte na niepłodności laktacyjnej (wywołanej karmieniem piersią) po porodzie:

Liczba metod może wydawać się przytłaczająca, ale większości z nich nie nauczysz się w Polsce.

Dowiedz się więcej: Jak zacząć?

Zagadnienia: