Co nowego?

25.05.2025

Aktualizacja wpisu

Czym jest NPR?

Zmieniłam trochę wpis o NPR — zamiast trochę „technicznej” listy definicji opisałam trochę szerzej różne skróty i określenia:

NPR oznacza naturalne planowanie rodziny. Rozwinięcie skrótu jest proste, ale trudniej jest określić, co się pod nim kryje. Bywa różnie rozumiane, ale najczęściej oznacza metodę planowania rodziny (służącą unikaniu ciąży lub staraniom o dziecko) opartą na okresowej wstrzemięźliwości, czyli na unikaniu współżycia w dniach potencjalnie płodnych w celu zminimalizowania ryzyka poczęcia. W celu ustalenia dni płodnych stosuje się metody rozpoznawania płodności, które bywają utożsamiane z NPR, choć nie są to pojęcia tożsame. Metody rozpoznawania płodności mogą być stosowane przez kobiety, które nie są aktywne seksualnie, lub łączone z niektórymi metodami antykoncepcji (np. prezerwatywą), natomiast NPR opisuje sytuację, w której para stara się o dziecko lub unika ciąży, nie stosując przy tym żadnych środków antykoncepcyjnych (przedmiotów, substancji i zabiegów, które umożliwiają swobodne współżycie, minimalizując ryzyko ciąży, np. prezerwatywy, pigułki antykoncepcyjnej lub wkładki domacicznej) ani zachowań antykoncepcyjnych (zachowań, które umożliwiają osiągnięcie przyjemności seksualnej, minimalizując ryzyko poczęcia, np. stosunku przerywanego, seksu analnego, oralnego i innych pieszczot). Jeśli para stosuje środki lub zachowania antykoncepcyjne, to nie stosuje już wyłącznie metod rozpoznawania płodności. W związku z tym NPR jest zwykle ściśle powiązane z nauczaniem Kościoła katolickiego, które od osób unikających ciąży wymaga pełnej wstrzemięźliwości seksualnej podczas dni płodnych, a także dobrze uzasadnionego powodu ograniczenia współżycia.

NPR bywa nazywane „naturalną antykoncepcją”, czemu wiele osób się sprzeciwia. To określenie ma sens w przypadku, gdy przez antykoncepcję rozumie się jakąkolwiek metodę unikania ciąży. Antykoncepcja bywa jednak definiowana inaczej — jako metoda, która nie tylko minimalizuje ryzyko ciąży, ale też umożliwia swobodne współżycie — w momencie, w którym para ma na to ochotę. Tak antykoncepcję rozumie się w Kościele katolickim; dlatego zakaz antykoncepcji nie oznacza całkowitego zakazu unikania ciąży.

Mogłaś jeszcze spotkać się ze skrótem FAM. Pochodzi on z języka angielskiego i oznacza Fertility Awareness Method, co po polsku tłumaczy się jako metoda rozpoznawania płodności. W przeciwieństwie do NFP (ang. „natural family planning”, czyli naturalne planowanie rodziny) jest używany przez osoby i organizacje, które nie uznają wartości Kościoła katolickiego i nie wykluczają stosowania środków i zachowań antykoncepcyjnych w okresie płodności. Często poprzez ten skrót rozumie się właśnie stosowanie dowolnej metody rozpoznawania płodności i prezerwatyw w okresie płodności. Jednocześnie FAM bywa utożsamiane z metodą promowanej przez Toni Weschler w popularnej w USA książce Taking Charge Of Your Fertility.

Czasem w polskim kontekście wspomina się o MRP — co oznacza metody rozpoznawania płodności. Część osób woli ten skrót od NPR, ponieważ jest bardziej otwarty na osoby o różnym światopoglądzie i podkreśla rolę wiedzy o płodności jako takiej. (Czasem mówi się o „naturalnych metodach rozpoznawania płodności”, co dla mnie osobiście jest pleonazmem [tzw. masłem maślanym], bo czym niby są „sztuczne” metody rozpoznawania płodności? Słyszałam uzasadnienie, że chodzi o korzystanie z urządzeń takich jak monitory płodności, ale po pierwsze, termometr to też urządzenie; ba, nawet papier toaletowy to wytwór fabryki i w takim razie tylko metoda Billingsa może być uznana za naturalną; a po drugie w określeniu „naturalne planowanie rodziny”, skąd zapewne pochodzi określenie „naturalne metody rozpoznawania płodności”, chodzi o prawo naturalne, a nie o brak sztuczności.)

Nowoczesne metody rozpoznawania płodności wyznaczają dni płodne na podstawie objawów płodności, takich jak śluz szyjkowy lub podstawowa temperatura ciała. Mogą też uwzględniać reguły kalendarzowe. Istnieją jeszcze metody kalendarzowe, które wskazują dni płodne wyłącznie na podstawie długości poprzednich cykli i choć można je stosować w ramach NPR, to są na tyle zawodne, że lepiej nauczyć się jednej z metod opartej na obserwacji objawów płodności. Innym rodzajem metod rozpoznawania płodności są metody oparte na niepłodności laktacyjnej — czyli niepłodności wywołanej karmieniem piersią. Metody oparte na obserwacji objawów płodności są najbardziej wszechstronne, ponieważ można je stosować w każdej sytuacji życiowej (w tym po porodzie i przed menopauzą) ze względu na to, że bazują na objawach, które można obserwować „tu i teraz”, a nie na tym, co było kiedyś.

Sama obserwacja cyklu (obserwacja objawów płodności) może wystarczyć kobietom lub dziewczętom, które chcą tylko względnie orientować się we własnym cyklu, ale nie potrzebują wiedzieć dokładnie, czy dany dzień jest płodny, czy nie; np. wystarcza im wiedza, kiedy był dzień szczytu, ale nie muszą koniecznie wiedzieć, ile dni muszą odczekać ze współżyciem, jeśli chcą uniknąć ciąży. Osoby unikające ciąży muszą jednak wiedzieć dokładnie, kiedy zaczyna się i kończy okres płodności (np. ile odliczyć dni po dniu szczytu lub wzroście temperatury). Sama obserwacja objawów płodności bez dodatkowej interpretacji to za mało.

Nie istnieje jedna metoda rozpoznawania płodności. Metody te możemy podzielić ze względu na wykorzystywane w nich wskaźniki płodności.

I dalej lista różnych metod pozostaje bez zmian. Jeśli jesteś ciekawa, jakie istnieją metody rozpoznawania płodności, zapraszam do wpisu Czym jest NPR?.

25.05.2025

Nowy wpis

Jak prowadzić obserwacje w arkuszu kalkulacyjnym?

Dla wielu osób brzmi to śmiesznie, ale sporo kobiet z powodzeniem prowadzi obserwacje cyklu w arkuszach kalkulacyjnych. Ich zalety to prywatność danych, brak opłat i możliwość dostosowania karty do swoich preferencji. Wadą jest fakt, że przygotowanie użytecznego, wygodnego i ładnego arkusza zajmuje dużo czasu i wymaga umiejętności, których większość ludzi nie posiada. Niektórym nie przeszkadza korzystanie z niedoskonałych arkuszy, ale dla innych jest to wada nie do zaakceptowania. Dla tych, którzy wolą wygodę aplikacji, ale żadna nie spełnia ich wymagań (np. ze względu na cenę lub ubogie opcje), przygotowałam kilka arkuszy, starając się, by były intuicyjne i estetyczne jak aplikacje. Stworzyłam je początkowo dla samej siebie, ponieważ prowadziłam obserwacje w arkuszach, zanim zaczęłam korzystać z aplikacji Read Your Body (i cenię w niej właśnie to, że mogę ją personalizować prawie tak, jak w arkuszu kalkulacyjnym).

Jednocześnie prostszy arkusz, stworzony własnoręcznie, może się sprawdzić lepiej, jeśli będziesz chciała wprowadzać w nim zmiany i dostosowywać go do swoich potrzeb. Poniżej znajdziesz historię Blanki, która prowadzi obserwacje w swoim arkuszu kalkulacyjnym.

Czytaj dalej

21.05.2025

Modyfikacja karty obserwacji

Moja uniwersalna karta obserwacji

Zmodyfikowałam trochę moją kartę obserwacji… znowu.

• Usunęłam logo, bo doszłam do wniosku, że tylko zabiera miejsce, a nie jest w ogóle potrzebne — zwłaszcza że „Cała jesteś piękna!” to w końcu projekt niekomercyjny i nie potrzebuję żadnych materiałów reklamowych.
• Zmieniłam obszar do zapisu temperatury, żeby był lżejszy wizualnie i mniej przeszkadzał w zapisywaniu zakłóceń.
• Dodałam długość pomiaru do danych o sposobie pomiaru temperatury.
• Zmieniłam przypomnienie o samobadaniu piersi.
• Zmieniłam czcionkę.

Kartę możesz pobrać we wpisie Jak zacząć?.

20.05.2025

Nowa karta obserwacji

Karta do metody LMM

Na stronie pojawiła się nowa karta do metody LMM. Zaprojektowałam ją z myślą o okresie poporodowym — obejmuje 50 dni i ma miejsce na opis śluzu własnymi słowami. Ma też obniżoną skalę temperatury, co może być przydatne dla kobiet z ogólnie niższą temperaturą. Kartę można pobrać na podstronie o metodzie LMM.

7.04.2025

Aktualizacja wpisu

Czy wzrost temperatury zawsze świadczy o owulacji?

Do wpisu Czy wzrost temperatury zawsze świadczy o owulacji? dopisałam dodatkowy odnośnik: Melayna Alicea, Luteinized Unruptured Follicle (LUF): An explanation for ‘unexplained infertility’, 21.01.2025, strona organizacji Natural Womanhood naturalwomanhood.org.

26.03.2025

Aktualizacja arkusza

Arkusz do metody LMM

Zaktualizowałam arkusz do metody LMM:

• Zmieniłam oznaczenia krwawienia z litery „X” na krzyżyk oraz otwartej szyjki z litery „O” na kółka.
• Zmieniłam czcionki.

Arkusz można pobrać na podstronie o metodzie LMM i we wpisie o aplikacjach.

24.03.2025

Modyfikacja karty obserwacji

Karta do metody Rötzera

Zmodyfikowałam kartę obserwacji do metody Rötzera — dane nad kartą i czcionkę, tak by wyglądała bardziej tradycyjnie. Kartę można pobrać na podstronie o metodzie Rötzera.

24.03.2025

Aktualizacja arkusza

Arkusz do metody Rötzera

Zaktualizowałam desktopowy arkusz do metody Rötzera:

• Dostosowałam prostokąt pod trzecią wyższą temperaturą oznaczający warunek wzrostu (wcześniej był odrobinę za wysoki).
• Zmieniłam oznaczenia otwartej szyjki z litery „O” na kółka.
• Zmodyfikowałam trochę dane nad kartą.
• Zmieniłam czcionki.

Arkusz można pobrać na podstronie o metodzie Rötzera i we wpisie o aplikacjach.

22.03.2025

Aktualizacja wpisu

Czym jest LAM?

Do wpisu Czym jest LAM? dopisałam dodatkowy odnośnik: Mikayla Dalton, The Lactational Amenorrhea Method (LAM) vs. Ecological Breastfeeding, 15.09.2019, figleaffertility.com.

8.03.2025

Aktualizacja wpisu

Czy w jednym cyklu może wystąpić kilka owulacji?

Zaktualizowałam wreszcie wpis Czy w jednym cyklu może wystąpić kilka owulacji?, do czego od dawna się przymierzałam. Opisałam dokładniej kwestię krwawienia (krwawienia śródcykliczne, cykle bezmiesiączkowe po usunięciu macicy lub po innym inwazyjnym zabiegu na macicy, lub podczas poważnego stanu chorobowego macicy) oraz LUF (zluteinizowany, niepęknięty pęcherzyk), czyli wariant cyklu z próbą owulacji, podczas której komórka jajowa nie zostaje jednak uwolniona do jajowodu. W takich sytuacjach, jak pisał prof. James B. Brown, „może — ale nie musi — wystąpić krwawienie”.

Wiedza o takich rzadkich przypadkach jest ważna przede wszystkim dla kobiet, która mają bardzo poważne powody, by unikać ciąży i chcą mieć najwyższą pewność, że do niej nie dojdzie.

7.03.2025

Modyfikacja karty obserwacji

Karta do metody Billingsa

Zmodyfikowałam nieco kartę obserwacji do metody Billingsa: grube, czarne linie są minimalnie cieńsze, rubryki do wpisywania dat są odrobinę mniejsze, a miejsce do opisu śluzu — większe. Przygotowałam nowy przykład, używając w jednym z trzech cykli przyklejanych znaczków. Kartę obserwacji, a także szablon do wydruku i wycinania znaczków możesz pobrać z podstrony o metodzie Billingsa.

3.03.2025

Aktualizacja arkusza

Arkusz do metody Rötzera

Zaktualizowałam arkusz do metody Rötzera — zarówno w wersji desktopowej, jak i mobilnej.

Dotychczas strzałka oznaczająca temperatury przedwcześnie podwyższone pojawiała się na wykresie nawet w przypadku, gdy temperatura spadała na linię.

Obecnie już taka temperatura nie jest oznaczona strzałką. Strzałkami są oznaczone temperatury pomiędzy wskazanymi sześcioma niższymi a pierwszą wyższą w kółku, które znajdują się ponad linią podstawową.

Arkusze są dostępne do pobrania na podstronie o metodzie Rötzera i we wpisie o aplikacjach.